Kώστας Kαββαθάς
Δέος όμως αισθάνεται o επισκέπτης κι απ_ την ομορφιά της μανιάτικης γης.
Από τα
γυμνά, γεμάτα πέτρα βουνά, τα εγκαταλειμμένα χωριά, τους πύργους που έχουν
απομείνει όρθιοι, αλλά και τα αληθινά μνημεία του μόχθου ενός λαού που δεν
υπάρχει πια: τις ατέλειωτες ξερολιθιές που σκαρφαλώνουν στις απότομες
πλαγιές και
κατεβαίνουν στις βαθιές χαράδρες. Πόσες εκατοντάδες χρόνια και πόση δουλειά
χρειάστηκαν για να χωριστούν τα βουνά;__
Ταξιδιωτικά
ΚΑΘΙΣΜΕΝΟΣ στο προαύλιο ενός ξενοδοχείου Δ_ κατηγορίας σε μια
παραλία της Μάνης (εκεί βρήκα _δωμάτιο_ στις...12 Αυγούστου
που αποφάσισα να ξεκολλήσω απ_ το μαγκανοπήγαδο για τις
διαρκείας τριών ημερών _διακοπές_ μου) προσπαθώ να γράψω το Εν
Λευκώ. Έφυγα απ_ την Αθήνα αργά το απόγευμα της Τετάρτης και,
ακολουθώντας το δρόμο του εορταστικού πανικού, κατευθύνθηκα
προς την Κόρινθο (χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα) εκτός απ_
τους συνήθεις σαλίγκαρους της αριστερής λωρίδας.
Κατόπιν, μέσω της ατραπού που ακούει στο βαρύγδουπο όνομα
_Εθνική οδός Κορίνθου-Τριπόλεως_, κατευθύνθηκα προς την
πρωτεύουσα της Αρκαδίας και μετά προς τη γη των προ-προπάππων,
τη Μάνη, όπως έλεγε ο παππούς Κωνσταντίνος και ο πατέρας
Δημήτριος.
Δεν ξέρω πώς μου _ρθε, αλλά βλέποντας φίλους, γνωστούς και
συνεργάτες να φεύγουν με αεροπλάνα και βαπόρια, αισθάνθηκα σαν
κοινωνικό απόβλητο. O ένας στις Σπέτσες, ο άλλος στη Σύμη, ο
τρίτος στο_ Μάουϊ (της Χαβάης). Κάπου έπρεπε να πάμε κι εμείς,
αφενός για να _ξεκουραστούμε_ κι αφετέρου για να _χουμε να
λέμε στις συνάξεις του χειμώνα όταν -οι χορτασμένοι αυτού του
κόσμου- αναπολούν τις νύχτες της φαινομενικής πραγματικότητάς
τους. _Κοίτα_, είπα στη γυναίκα μου _πρέπει να πάμε διακοπές.
Αλλιώς πώς θα βγάλουμε τις υπόλοιπες 362 μέρες του χρόνου;_ κι
εκείνη συμφώνησε...
Να _μαστε λοιπόν στο τιμόνι του σκουροπράσινου _μεταλλικού_
Όπελ Ωμέγα, με τον V6 κινητήρα των 2.500 κ.εκ. (σύντομο τεστ
σε άλλες σελίδες) να κατευθυνόμαστε προς τα προσηλιακά κι
αποσκιερά χωριά της Μάνης. Πιστός στη δική μου φαινομενική
πραγματικότητα πήγαινα για δεύτερη φορά στη Μάνη (την πρώτη
ήταν το... 1962 όταν επισκέφθηκα το σπήλαιο του Δυρού
οδηγώντας ένα... Volga!) ενώ η Κα Εκδότρια (ή μήπως
_εκδότισσα_, σύμφωνα με τα _ελληνικά_ της Προέδρου του
τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Κρήτης, Καθηγήτριας Κας E. Ζαχαριάδου;) για
πρώτη φορά.
Τι _περιοδικό γι_ αυτοκίνητα_ θα ήταν οι 4TPOXOI, αν πρώτα δεν
έγραφα τις εντυπώσεις μου για το Ωμέγα; ?λλωστε είναι γνωστό
ότι αρκετές χιλιάδες συμπατριώτες περιμένουν με αγωνία την
άφιξή του στην ελληνική αγορά αφενός λόγω της_ χαμηλής του
τιμής (15.700 εκ.) κι αφετέρου λόγω του χαμηλού τεκμηρίου
(8.450.000). Λοιπόν αυτό το μεγάλο Όπελ είναι πράγματι κάτι το
διαφορετικό, όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω οδηγώντας το
από γρήγορα έως πολύ γρήγορα στους εκπληκτικούς δρόμους της
Μάνης. Παρά το ότι είναι πισωκίνητο έχει θαυμάσιο κράτημα που
κάνει τον άνθρωπο που δεν θεωρεί την οδήγηση αγγαρεία να
χαμογελάει με τις επιδόσεις του. Το Ωμέγα κρατάει πιστά τις
γραμμές του, επιβραδύνει υποδειγματικά και επιταχύνει
αποφασιστικά όταν ο κινητήρας γυρίζει πάνω από τις 2.5- 3.000
σ.α.λ. Εκεί που τα μπερδεύει πολύ είναι στις χαμηλές στροφές
που ο κινητήρας δεν ανταποκρίνεται θετικά στο γκάζι. Σε μια
ανάβαση, για παράδειγμα, αναγκάζεσαι να βάζεις _πρώτη_ σχεδόν
σε κάθε _φουρκέτα_ ακόμα και με δύο άτομα στο αυτοκίνητο. Αν
στα προηγούμενα προσθέσουμε τον πλήρη εξοπλισμό, την άψογη
ποιότητα κατασκευής, την αισθητική των εσωτερικών χώρων, αλλά
και αν έχουμε τα προαναφερθέντα εκατομμύρια, τότε είναι εύκολο
να περιηγηθούμε τη Μάνη φρέσκοι και ξεκούραστοι, αλλά και in
style, μέχρι τη στιγμή που θα μας προσπεράσει μια Μερτσέντες
250 ή Τζάγκιουαρ XJS με_ κόκκινα _νούμερα_ (έξω και μέσα) και
η ματαιοδοξία μας πάει περίπατο. Το πόσο υποφέρει από την
_κρίση_ η ελληνική επαρχία δεν λέγεται, αγαπητοί αδελφοί.
Είπα ότι οι δρόμοι της Μάνης είναι _εκπληκτικοί_ και ίσως
κάποιοι να πίστεψαν ότι έκανα λάθος. Λοιπόν όχι. Οι γεμάτοι
στροφές στενοί δρόμοι, με τις συνεχείς ανωφέρειες και
κατωφέρειες και τα ατέλειωτα S είναι ιδανικοί για τον
ξεχασμένο συνδυασμό καλός οδηγός/καλό αυτοκίνητο. Στα 1000
περίπου χιλιόμετρα που καλύψαμε τις τρεις ημέρες συναντήσαμε
μερικούς απ_ αυτούς τους ... _παράνομους_, έναν μάλιστα με
Χιουντάι S Coup_! Πάντως, και για να λέμε _του στραβού το
δίκιο_, ο ιδανικός τρόπος για να δείτε τη Μάνη (ή την Ελλάδα)
είναι με μια μεγάλη ψευδοεντούρο ή ένα καλό τζιπ. Τα βουνά
ήταν γεμάτα με μοτοσικλέτες με αναβάτες απ_ την Ελλάδα, αλλά
και την υπόλοιπη Ευρώπη. Κόντευα να σκάσω απ_ τη ζήλια
βλέποντάς τους!
Πολύ νερό έτρεξε στ_ αυλάκι από το ταξίδι του 1962 και πολλά
_μπετά_ και _πανωσηκώματα_ άλλαξαν το πρόσωπο της Μάνης.
Ακόμα, τοποθετήθηκαν χιλιάδες επιγραφές που διαφημίζουν τον
σοσιαλ-καπιταλομετασχηματισμό της ελληνικής αγροτικής
κοινωνίας: Rooms, mousaka, souvlaki, pub, disco, restaurant,
very nice music κ.λπ. Αν στα προηγούμενα προσθέσουμε και τις
εκατοντάδες _μερσεντέ_, _μπεμβέ_, _χουντάι_, _τουότα_ συν τα
εθνικά υπερήφανα και αδιαπραγμάτευτα λαντ και ρέιντζ ρόβερ,
τότε βλέπουμε ότι η εγχείρηση επέτυχε, έστω κι αν ο ασθενής
δεν καταλαβαίνει πού βρίσκεται.
Σε πείσμα της σοσιαλ-καπιταλιστικής επιτυχίας όμως και της
εφόδου των ξένων που, καθώς λέγεται, έχουν αγοράσει _τα πάντα_
ο επισκέπτης έχει ακόμα την ευκαιρία να γνωρίσει την αληθινή
Μάνη. Αρκεί να βγει για λίγο απ_ τους πολυσύχναστους
_τουριστικούς_ δρόμους και να πάει σ_ ένα απ_ εκείνα τα μικρά
χωριά-φρούρια που φαίνονται στις πλαγιές και στις κορυφές των
βουνών. Εκεί στη σκιά τ_ απομεσήμερου κάθονται οι παλιοί
Μανιάτες και Μανιάτισσες που είναι πρόθυμοι να μιλήσουν ή να
προσφέρουν ένα ποτήρι νερό στον άνθρωπο που σέβεται τη μοναξιά
και την ηλικία τους. Περήφανες πέτρες, μοναχικοί πύργοι και
περήφανοι άνθρωποι που η σιωπηλή τους αξιοπρέπεια ανθίσταται
στον εκβαρβαρισμό του souvlaki me pita.
Δέος όμως αισθάνεται o επισκέπτης κι απ_ την ομορφιά της
μανιάτικης γης. Από τα γυμνά, γεμάτα πέτρα βουνά, τα
εγκαταλειμμένα χωριά, τους πύργους που έχουν απομείνει όρθιοι,
αλλά και τα αληθινά μνημεία του μόχθου ενός λαού που δεν
υπάρχει πια: τις ατέλειωτες ξερολιθιές που σκαρφαλώνουν στις
απότομες πλαγιές και κατεβαίνουν στις βαθιές χαράδρες. Πόσες
εκατοντάδες χρόνια και πόση δουλειά χρειάστηκαν για να
χωριστούν τα βουνά;
Και η θάλασσα; Έχει κι αυτή τη δική της _μανιάτικη_ ταυτότητα.
Βράχοι, πέτρες, λευκά βότσαλα, γκρέμια που πέφτουν κάθετα στο
νερό. Λίγες οι _πλαζ_, μικρή κι η πιθανότητα να καταπατηθείς
από τους _λουόμενους_.
Δέος τέλος αισθάνεται με το_ σκουπιδαριό! Για το οποίο
σκουπιδαριό δεν είναι υπεύθυνοι οι Έλληνες αλλά οι_ Τούρκοι
πράκτορες. Αυτοί είναι που πετάνε τις σακούλες τους όπου τους
καπνίσει. Αυτοί έφτιαξαν ένα σωρό από σκουπίδια διαστάσεων
30Χ10Χ3μ έξω απ_ το Γύθειο. Αυτοί άφησαν δεκάδες πλαστικά
μπουκάλια σε μια άδεια δεξαμενή στη μικρή παραλία της Βάθειας
κι αυτοί ρίχνουν τους βόθρους τους στη θάλασσα. Ορισμένοι λένε
ότι το απίστευτο σκουπιδαριό είναι δουλειά των ξένων και,
μέχρι ένα σημείο, δεν έχουν άδικο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που
είδαμε τους _πολιτισμένους_ βόρειους να αφήνουν τα πλαστικά
τους μπουκάλια στις παραλίες, ίσως γιατί παρασύρθηκαν απ_ το
γενικότερο θέαμα.
Όλα αυτά όμως είναι -ακόμα- πολύ μικρά και λίγα για να κάνουν
κακό στην περιοχή. Ίσως μάλιστα το μεγαλύτερο κακό να μην το
κάνουν τα σκουπίδια και τα _μπετά_, αλλά ο_ OTE! Αυτός ο
κρατικο/συνδικαλο/δεινόσαυρος που έχει σαν αποκλειστικό του
στόχο να πρήζει τα πλεμόνια των υπηκόων του. Τρεις ώρες
προσπαθούσα να πάρω τηλέφωνο από το Λιμένι στην Αθήνα. Τρεις
ώρες με _σβιννν_ και _σβουπ_ με _τίιιιτ_ και _τουίτ_ και με
όλους τους κατοίκους της Λακωνίας στη γραμμή να κλείνουν
δωμάτια σε όλες τις φυλές του Ισραήλ. Ποτάμι έτρεχε ο ιδρώτας
καθώς έπαιρνα 01. 99.61.861 στο δωμάτιο με το φως
γαλακτοπωλείου και τα κουνούπια να με τσιμπάνε. Κατάφερα να
μιλήσω με το γραφείο μόνο όταν ζήτησα απ_ την _υπηρεσία_ να
μου πάρει τον αριθμό.
Τι περιμένουμε όμως; Όταν έχουμε όλοι μας χάσει την
αξιοπρέπειά μας ως πολίτες και επιτρέπουμε σ_ έναν Οργανισμό
να μας υποβάλλει σε βασανιστήρια και παράλληλα δεχόμεθα να
κάνει αυξήσεις επειδή _δεν βγαίνει_, είμαστε άξιοι για όλα,
ακόμα και για μια δεύτερη τουρκοκρατία.
Αυτά τα ολίγα λοιπόν από το τριήμερο της Παναγιάς. Την Κυριακή
το πρωί σημάδεψα το Ωμέγα βορειοδυτικά και, περνώντας από
Χώρα, Γαργαλιάνους και Κυπαρησσία, πήγα στο χωριό όπου και ο
τάφος των πατεράδων και μετά βόρεια στην Αθήνα όπου ο δικός
μου _τάφος_.
H επόμενη μέρα
Έχει αλήθεια σημασία αν ήταν η 16η ή η 9η Αυγούστου; Όλες οι
επόμενες μέρες στην Ελλάδα είναι ίδιες με όλες τις
προηγούμενες. Δηλαδή θα ήταν λάθος μου αν κάτω απ_ τον τίτλο
_H επόμενη μέρα_ περιέγραφα το εθνικό ξεφτίλισμα που συνέβη
στις 9 Αυγούστου, όταν το _διεθνές_ αεροδρόμιο του Ελληνικού
έμεινε για μιάμιση ώρα χωρίς ηλεκτρικό, επειδή τα ποντίκια_
έφαγαν τα καλώδια κάποιου πίνακα κατανομής. Και καλά, θα
αναρωτηθεί ο εθνικά ξεφτιλισμένος (από τις ενέργειες της
_Δοίκησης_ και των _Υπηρεσιών_) πολίτης... Ολόκληρο διεθνές
αεροδρόμιο είναι, ολόκληρη Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας το
ελέγχει... Δεν υπάρχουν γεννήτριες που να παίρνουν αυτόματα
εμπρός όταν κόβεται το ρεύμα; Υπάρχουν και μάλιστα τρεις, μας
είπαν, αλλά καμιά δεν πήρε _αυτόματα_ εμπρός, επειδή και εκεί
οι αρουραίοι είχαν φάει τα καλώδια! Κι αναρωτιέται ο -διεθνώς
πλέον- ξεφτιλισμένος πολίτης: τι κάνουν αυτές οι στρατιές των
δημοσίων υπαλλήλων που είναι επιφορτισμένες με τη συντήρηση
των ηλεκτρικών του διεθνούς αεροδρομίου του Ελληνικού; Πότε
ήλεγξαν για τελευταία φορά τα καλώδια, τα κυκλώματα, τους
αυτοματισμούς; Πότε η δουλειά των τεχνικών προϊστάμενων ή
εργοδηγών (ή όπως αλλιώς τους αποκαλεί η συνδικαλιστική
νομενκλατούρα) ελέγχθηκε από την Υ.Π.Α. και τι κυρώσεις
υπήρξαν (αν υπήρξαν) για την ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΑΜΕΛΕΙΑ τους;
Τι είπατε; Δεν έγινε και κανένα έγκλημα; Σοβαρά;
Έγκλημα δεν είναι να βυθίζεις επί μιάμιση ώρα το μεγαλύτερο
αεροδρόμιο της χώρας στο σκοτάδι; Έγκλημα κατά της εθνικής
ασφάλειας, κατά της εθνικής αξιοπρέπειας (αν έχει απομείνει
ίχνος απ_ αυτήν), έγκλημα κατά των Ελλήνων που αγαπάνε τον
τόπο τους και ενδιαφέρονται για το παρόν και το μέλλον του.
Ποιοι είναι αυτοί οι κύριοι που επέτρεψαν αυτή την προδοσία
και τι μέτρα έλαβαν οι προϊστάμενοί τους για να μην επιτρέψουν
σε κάθε Ούνο, σε κάθε Βάτραχο, κάθε Καποτή, κάθε Μακαρονά να
γελάει, να ειρωνεύεται και να βρίζει την Ελλάδα και, τελικά,
εμένα, εσάς, όλους όσοι δεν θέλουν να είναι πλέον όμηροι των
συντεχνιών που, σαν την κατάρα του θεού, ρημάζουν τη χώρα...
Και να ήταν μόνο αυτοί...
O Αύγουστος ήταν γεμάτος παρόμοιες κατάρες. Κάηκε η Σάμος και
η Χίος (εκεί θα αποβιβαστούν οι πεζοναύτες της Τσιλέρ;), στα
δρομοσφαγεία εκτελέστηκαν 140 και τραυματίστηκαν 400, ο
Μπερίσα δίκασε τους μειονοτικούς, η Παπαρήγα ανακάλυψε ότι
πίσω απ_ τα Τίρανα κρύβονται οι ΗΠΑ (ερώτηση κρίσεως: γιατί,
καλή μας κυρία, δεν μας είπατε και τι κρυβόταν πριν τις ΗΠΑ;)
και ο διαμόνιος ΥΠΕΞ προειδοποίησε ότι η αντίδραση της Ελλάδας
θα είναι κεραυνοβόλος(!) αν θιγούν τα δικαιώματα των ελληνικής
καταγωγής Αλβανών.
M_ αυτά και με τα άλλα ο μήνας πήγε 18 και έπρεπε να παραδώσω
το Εν Λευκώ προκειμένου να δημοσιευθεί στο τεύχος Σεπτεμβρίου.
Δεν ξέρω αν μείνατε ικανοποιημένοι διαβάζοντάς το ή αν, όπως
κι εγώ, μείνατε άφωνοι με τα όσα άκρως εξευτελιστικά
συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.
Τι είπατε; Ποια είναι η γνώμη μου για το καινούριο Εσκαργκό
GTi; Μα, η χειρίστη._Κ.Κ.